GAYON, dinsdag 22 juli

De omleiding gaat helemaal via Toulouse. Ik probeer iets anders, zo’n twintig kilometer voorbij de start in Carcassonne. Slecht idee. Er staat een enorme file in het boerenland voor Montréal, het eerste colletje. Nu wordt het omrijden via Foix en stevig gas geven op lege wegen. In Lescure kan ik de Route du Tour op, vijf minuten voor de komst van de renners. Het is goed vol in Saint-Girons. Ik maak weer even vaart voor de Col de Portet-d’Aspet.

Voor het monument voor Fabio Casartelli is het druk met campers. Er stoppen wagens van de organisatie, mensen lopen nerveus om het gedenkteken heen. Er liggen boeketten bloemen klaar. Christian Prudhomme wordt verwacht voor een plechtig moment ter ere van de in 1995 in de afdaling verongelukte renner. Ik wacht het niet af, moet door naar de Port de Balès.

Mooie berg boven Luchon. Ik ben hem nog nooit op en af gereden. De publieksdrukte doet denken aan Holme Moss in Yorkshire. Ik  herinner me dat ik in 2010 beneden op het scherm zag hoe Andy Schleck daarboven mis schakelde, waarop Contador direct reageerde. Thomas Voeckler was destijds de winnaar van de dag. Nu maakt Michael Rogers veel goed voor zichzelf en de ploeg. Nibali komt niet in moeilijkheden, natuurlijk niet.

Geen files op de weg naar de Autoroute. Het kost toch weer twee uur om bij de vaste Nederlandse vrienden in het mooie boerenland boven Pau te komen.

GAYON, woensdag 23 juli

Handen schudden, foto’s maken en kranten halen in Saint-Gaudens, vertrouwd stadje aan de voet van de bergen. Ik zie Bauke Mollema aanrijden voor het tekenen op het podium. Gezicht vol focus. De Tour tatert en galmt in de straten. Ver weg beleeft Nederland de Nationale Dag van Rouw om de terugkerende slachtoffers van de vliegramp. Met Ad van Liempt, Avondetappe-gast bespreek ik bij de Belkin-bus het contrast tussen het opgewekte ronde-rumoer en de sombere stemming in het zwaar geraakte vaderland.

‘Ja, het is raar, ‘zegt Ad, ‘maar ik had dit nu eenmaal afgesproken.’

Voor mezelf had ik al iets anders besloten. Ik rijd naar Maubourguet om inspiratie op te doen voor een column over deze onbekende startplaats van vrijdag. Sympathiek dorp met een merkwaardige naam. Slecht gehucht, is het letterlijk. Met die benaming wilden de toenmalige middeleeuwse bewoners vreemd volk afschrikken.

Ik loop wat over het marktplein met de oude hal. Er staan wat auto’s geparkeerd, maar verder is het ruimtelijk en leeg. Hier moet dus het Village Départ komen. Ik kijk naar de Tourversieringen van een paar etalages en loop dan naar de karakteristieke hoofdstraat met de platanen, de Allée Larbanes. De omelet jambon op het terras van het Café du Centre smaakt goed. In de Petit Casino Super koop ik wat flessen Madiran. Goede rode streekwijn voor mijn Gayonse vrienden en later voor thuis.

Op tijd in Gayon om voor de buis te gaan zitten. Ze kunnen er de Nederlandse netten ontvangen. Ook weer heel contrastrijk is het. Op het ene net de stille beelden van de kisten die bij Eindhoven uit het transportvliegtuig komen; op het andere de vorderingen op de Val-Louron en de Pla d’Adet, met de knappe zege van Majka, de Saxo-Pool.  Plechtigheid met merkwaardig militair vertoon, tegenover het heftig marcheren van Bauke Mollema. Zo gaan dingen samen die niet samen kunnen gaan.

De Avondetappe is nog nooit zo sober geweest. Ad van Liempt treft de juiste toon, Edwin Winkels leest een gevoelig Spaans gedicht, Mart Smeets moet zich inhouden in het samenvattend commentaar. Afsluiting voor een keer van Léo Ferré. Mooi. Vaker doen.

NOGARO, donderdag 24 juli

Village Départ, Parc Beaumont, Pau. Herinner me het vertrek in 2007, net na het wegsturen van Rasmussen. Een terzijde bij de Rabobankbus waarin ik de namen van de bankiers hoor die zich hebben bemoeid met de affaire. Even later slaat Michael Boogerd een Fransman voor zijn bek die meende hem te moeten uitschelden. Dat waren andere tijden. Niets van dat alles, nu. Geen epo-tumult meer. Dat is allemaal geschiedenis. Vanaf de terugkeer in Frankrijk heb ik ook nergens bordjes met protest tegen doping langs de weg zien staan. Het is alsof het probleem uit de wereld is. Maar we weten wel beter.

In een mooi oud Hotel de Commerce in Nogaro zie ik hoe Vincenzo Nibali op Hautacam nog maar eens geen twijfel laat bestaan over wie de baas in de Tour is. Het gemis aan Contador en Froome is andermaal voelbaar, maar doet niets af aan het machtsvertoon van de Siciliaan. Hij had het hoogstens lastiger gekregen in de Pyreneeën.

Eten bij goede vrienden in een geheel gerestaureerde boerderij met prachtig uitzicht over de omgeving. Er is genoeg te bespreken over vliegtuigen en fietsen.

Le Coux et Bigaroque, vrijdag 25 juli

Grappig om te zien hoe een dorp veranderd in Départ du Tour. Maubourguet staat vol met het wagenpark van de Tour, het krioelt van het volk. Zoals ik had verwacht zie ik het Village Départ onder de oude markthal staan. We bekijken een magische act met een fietster die door midden gaat. Dat gebeurt niet met Nibali.

De etappe gaat onder hevig noodweer, met een kletsnatte aankomst in Bergerac. Tom Jelte Slagter valt aan op de laatste helling, zijn ploegmaat Navardauskas neemt het over en wint als eerste Litauer in de geschiedenis. De eerste Tour-etappezege van Slagter was ook leuk geweest.

Het is nog 50 kilometer naar hotel Le Chamballan. Een prachtige tocht langs de Dordogne. Dat is ook de Tour: door zo’n streek rijden zonder koers.

Parijs, zaterdag 26 juli

Voorbij de PPO bij Bergerac gaat weer een flitser af bij het binnenrijden van de stad. Ik bedenk dat de Franse staat hier deze dag erg veel geld gaat verdienen met wagens van de organisatie en de ploegen die haast hebben om uit aankomst Perígueux weer terug te keren voor de start van weer een renner in de individuele strijd tegen de klok. Ik wandel er nog wat rond in mijn laatste Village Départ voor het jaar, neem de kranten door. Dan over de rustige omleiding naar de finish. Perigueux’ oude basiliek blaakt in de zon.

Bij het binnenlopen van de Zone Technique kom ik Jørgen Leth tegen, de veteraan van de Deense televisie. Hij is 77 inmiddels, deze geweldige filmmaker en verteller.

‘Zijn er nog Denen?’ vraag ik.

‘Niet bijzonder nee,’ zegt Jørgen, ‘maar we hebben nog steeds heel veel kijkers. Marktaandeel van 50 procent. Het is echt ongelooflijk. De mensen houden van de verhalen. Ik ben echt een Cult. In Kopenhagen word ik om de tien meter aangehouden op straat.’

‘En daarom ga je elke winter op Haïti zitten.’

‘Ja.’

‘En na de Tour?’

‘Ik ga drie delen maken over Frankrijk. Mijn Frankrijk.’

Goed idee. Dat zou ik ook wel willen doen voor de Nederlandse televisie. Hoeft niet echt een Cult te worden.

Op RMC is het één en al Franse Cult rond Pinot en Peraud. Tony Martin wint de tijdrit natuurlijk, maar voor de Fransen gaat het vooral om de bezetting van het podium. Twee Fransen, tweede en derde. Dat is geen dertig jaar meer voorgekomen. Het is één en al euforie op de Franse radio, met een snikkende Peraud.

De cultuur van de Avondetappe strijkt neer in de tuin van de Residentie van de Nederlandse ambassade in Parijs. Mart heeft het niet moeilijk met de side-kicks Wagendorp, Zonneveld en Winkels. Eigenlijk is alles wel gezegd over de Tour. Opvallend is wel het item over Bauke Mollema. Zijn gloednieuwe tijdritfiets zat niet lekker. Wat een gekruk.

Mart zegt niets over de gasten die op de slotdag in de Residentie worden ontvangen: burgemeester Jan van Zanen van Utrecht en een heel gevolg. Dus vertel ik het zelf maar even, als er na de uitzending met een goed glas wijn dankwoorden worden uitgesproken.

Parijs, zondag 27 juli

In de Journal du Dimanche is Salvatore Nibali heel duidelijk over de straf voor zijn zoon, als blijkt dat hij toch doping heeft gebruikt. Hij zegt: ‘Als het toch lelijk wordt met doping, hoeft hij nooit meer een voet te zetten in Messina. Ik maak hem dood met mijn eigen handen. Daarvoor steek ik hem zijn ogen uit.’

Zoon Vincenzo vertelt zelf aan L’Équipe: ‘Bij ons zeggen ze dat de moeder van de imbecielen altijd zwanger is. Er zullen altijd bedriegers zijn. Maar het wielrennen is veranderd en heeft vooruitgang geboekt met het biologisch paspoort. Het gaat allemaal beter, je voelt het in de bergen, gelet op de tijd van de beklimmingen.’

Ik loop de Rue de Grenelle in, naar een nieuwe ontvangst van de ambassadeur. In de Residentie is de geliefde film Intouchables opgenomen. Nu lopen Jan Janssen en Joop Zoetemelk er rond, heel aanraakbaar. Het is te heet voor het overhemd dat ik voor de gelegenheid heb aangetrokken. Dat kan straks wel uit aan de finish.

Leuk om een paar van de sponsors te ontmoeten die meehelpen om van de komende Tourstart in Utrecht een feest te maken. Ambassadeur Ed Kronenburg herinnert in zijn toespraak aan de zwarte dagen die achter de rug zijn met één en al vliegrampen. Frankrijk is nog geschokt over het neerstorten van een toestel in de woestijn van Mali, als Nederland nog volop in de rouw is over de rampspoed van Oekraïne. Reden voor een minuut stilte. 

Op de Champs Elysées gaat het leven verder met een avondlijke aankomst van het vertrouwde criterium. De lucht betrekt, even regent het. Kittel flikt het weer om te winnen. Jan van Zanen is aan de beurt als alle huldigingen voor de renners gedaan zijn. Van Gary Verity, de promotor van Leeds en Yorkshire krijgt hij symbolisch een zilverblinkend kunstwerk overhandigd. De overdracht aan Utrecht is een feit. Het wordt allemaal vrolijk gevierd in een feestruimte in het groen van de Champs. Burgemeester, raadsleden, ambtenaren, initiatiefnemers zijn trots en blij. Het is eindelijk zo ver na al die jaren lobbyen, geduld hebben, doorzetten. Om half tien aan tafel in Le Berkeley, klassieke verzamelplaats bij de Champs. Gezellig met Jan en Cora Janssen en de genietende Van Zanen.

Het is nog maar elf maanden. Dan begint het, in Utrecht.